Znak budowlany B jest kolejnym obok oznaczenia CE znakiem zgodności upoważniającym do legalnego wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych na rynku Polskim. Z niniejszego artykułu dowiesz się:
- Czym jest znak budowlany i czego dotyczy?
- Jakie dokumenty towarzyszą oznakowaniu B?
- Kiedy wyrób może nosić zarówno znak B jak i CE?
- Jakie są konsekwencje stosowania wyrobów budowlanych bez znaku B?
Krajowa Certyfikacja Wyrobów Budowlanych
Oprócz oznakowania wyrobów znakiem CE ze względu na zgodność z dyrektywami, w prawie unijnym występuje również wymóg nanoszenia tego znaku ze względu na certyfikację wyrobów budowlanych. W przypadku wyrobów budowlanych oznakowanie CE wymaga przeprowadzenia oceny zgodności wyrobu czyli potwierdzenia jego właściwości użytkowych. Tym samym znak CE dla wyrobów budowlanych oznacza spełnienie ostrzejszych wymagań niż w przypadku oceny zgodności z dyrektywami UE.
Ze względu na koszty certyfikacji wyrobów budowlanych związanej ze znakiem CE, polskie przepisy przewidują możliwość certyfikacji krajowej i oznakowanie wyrobu znakiem budowlanym B. Ta ścieżka umożliwia wprowadzanie do obrotu wyrobów budowlanych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
W zależności od rodzaju wyrobu budowlanego oraz związanego z nim Krajowego Systemu Oceny (od 1+ do 4) producenci muszą uzyskiwać określone certyfikaty w celu oznakowania wyrobów znakiem budowlanym. Wykaz wyrobów budowlanych został zawarty w rozporządzeniu krajowym i jest zbiorem zamkniętym, enumeratywnie wymienionych produktów uznawanych przez ustawodawcę za wyroby budowlane na potrzeby certyfikacji krajowej. Oznacza to, że w przypadku gdy wyrób nie znajduje się na liście, nie jest on traktowany jako wyrób budowlany.
Krajowe Systemy Oceny 1 oraz 1+ dotyczą produktów o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa i życia użytkowników obiektów budowlanych. Obejmują one głównie produkty związane z ochroną przeciwpożarową i wymagają aby producent:
- Wykonał badania laboratoryjne wyrobów
- Wdrożył i utrzymywał system Zakładowej Kontroli Produkcji
- Uzyskał Krajową Ocenę Techniczną oraz Krajowy Certyfikat Stałości Właściwości Użytkowych
Dokumenty towarzyszące znakowi B
Te działania mają zagwarantować, że produkty spełniają rygorystyczne wymagania i są nie tylko w pełni bezpieczne dla użytkowników ale faktycznie posiadają właściwości użytkowe, które deklaruje producent. Krajowa Ocena Techniczna stawia wymagania produktom i gwarantuje, że produkty je spełniają. Jest to ważny dokument, jeden z nielicznych, potwierdzających funkcjonalność urządzenia
Krajowa Ocena Techniczna jest podstawą do wydania Krajowego Certyfikatu Stałości Właściwości Użytkowych, który gwarantuje, że wszystkie produkty producenta są produkowane w jednakowy sposób oraz posiadają te same właściwości użytkowe. Jest to swoiste potwierdzenie powtarzalności produkcji. Certyfikat jest wydawany po przeprowadzeniu audytu w zakładzie produkcyjnym, wytwórcy wyrobu budowlanego, przez niezależną jednostkę certyfikującą.
Dokumentem zwieńczającym proces certyfikacji jest Krajowa Deklaracja Właściwości Użytkowych wydawana na wyłączną odpowiedzialność producenta. Dopiero po wydaniu KDWU producent może oznakować wyrób znakiem budowlanym B. W deklaracji znajdują się dane dotyczące zakładu produkcyjnego i producenta ale przede wszystkim deklarowane właściwości użytkowe wyrobu budowlanego.
W przypadku innych systemów zgodności, KDWU jest zawsze dokumentem wymaganym jednocześnie KOT czy KCSWU nie zawsze są obowiązkowe i dotyczą jedynie systemów 1 oraz 1+.
Wspólne oznakowanie B i CE
Oznakowanie znakiem B dotyczy jedynie wprowadzania wyrobów na rynek Polski. W przypadku wprowadzania produktów w całej Unii Europejskiej produkt może być jednocześnie wyrobem budowlanym ale także podlegać pod dyrektywy unijne i spełniać wymagania co potwierdza się oznakowaniem CE. W takim przypadku będzie nosił zarówno oznakowanie CE jak i oznakowanie B.
Nielegalne wprowadzenie do obrotu
W przypadku nielegalnego wprowadzania produktu do obrotu ustawodawca przewidział karę do 100 000 zł grzywny. W procesie budowlanym za zastosowanie odpowiednich wyrobów budowlanych, posiadających potwierdzone właściwości użytkowe, odpowiadają zarówno projektant jak i inspektor nadzoru. W stosunku do odbiorców końcowych nie przewidziano kar pieniężnych jednak stosowanie wyrobów budowlanych z niepewnego źródła prowadzi najczęściej do problemów związanych z eksploatacją budynku.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 215 z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. poz. 1966 z późn. zm.).
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 88, str. 5 z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.).
mgr inż. Nikon Gawryluk
